Cinsiyet Kısa Süreli Belleği Nasıl Etkiler?

Dışarıda bir çok kadın eşlerinin ya da erkek arkadaşlarının doğum günlerini veya yıl dönümlerini unutma eğiliminde olduklarından şikayetçi iken, pek çok erkek de eşlerinin veya kız arkadaşlarının en basit bir adresi bile bulamadıklarından şikayet etmektedir. Bu trajedinin arkasındaki bilimsel neden, kısa süreli hafızadır.

Genellikle, çoğumuz bu tarihe kadar olan bazı çocukluk anılarını hatırlamaktadır. Hayatımız boyunca biriktirdiğimiz pek çok olay vardır, açıkçası bunları ezberlemeyiz ama aklımızda kalırlar. Uzun bir süre için, beyinde bol miktarda bilgi depolama olgusu, uzun süreli hafıza olarak adlandırılmaktadır. Kısa süreli hafıza “ezberleme yapılmadan sınırlı bir süre için çok az miktarda bilgiyi korumayı sağlayan beyin kapasitesi” olarak tanımlanmaktadır. Bu bilgiler yavaş yavaş bir kaç saniye içinde unutulmaktadır. Ayrıca primer ya da aktif bellek olarak da bilinen kısa süreli hafıza, gerçekleştirdiğiniz eylemlerden sorumludur. Düzenli beyin egzersizleri hem uzun vadeli hem de kısa süreli hafızayı geliştirmeye yardımcı olmaktadır.

Hangi cinsiyetin daha iyi kısa süreli belleği olduğunu saptamaya yönelik sayısız araştırmalar yapılmıştır. Örneğin hangi cinsiyet yakın zamanlı olayları daha net hatırlamaktadır. Sonuçlara göre pek çok kanı ortaya atılmaktadır. Elektronik devreleri ve yön gibi mantıksal manevraları daha iyi hatırladıkları için erkeklerin kısa süreli hafızalarının daha iyi olduğuna dair sonuçlar bulunmaktadır. Bazıları ise çoklu görev, yani aynı anda bir çok görevi yerine getirmek için mükemmel birincil bellek gerektirdiğini söylemektedir. Bu temelde yapılan deneyler kadınların erkeklerden çok daha iyi olduklarını göstermektedir. Bazı uzmanlar ise kısa süreli belleğin cinsiyet bağlantılı olmadığını ve tamamen kişinin ilgi alanlarına bağlı olduğuna inanmaktadır. Bu uzmanlar hatırlanan şeylerin kişinin o konuya olan ilgisine göre değiştidiğini düşünmektedir. Buna örnek olarak erkeklerin arabalara ve seyahate olan aşırı ilgileri nedeniyle yolları zahmetsizce ezberleyebildikleri düşünülmektedir. Aynı şekilde kadınlar da çağlardan beri aile bağlarına çok önem verdikleri için uzun tarifleri, doğum günlerini ve özel günleri kolaylıkla hatırlayabilmektedir. Tabii ki, tüm bu teoriler sadece varsayımlardır ve kanıtlayacak tutarlı bir kanıt henüz bulunmamıştır.

Bir kişinin son zamanlarda yaşadığı olayları hatırlaması mümkün olmadığında, kısa süreli hafıza kaybı yaşadığı söylenebilir. Birçoğumuz günlük yaşamda unutkanlık sorunuyla karşı karşıya geliriz ama bu, bizimde bu sorunu yaşadığımız anlamına gelmemektedir. Unutkanlık derecesi şiddetli, aşırı olduğunda örneğin kişi yakın zamanda yaşanan olayları sıklıkla hatırlamadığında bu bir hafıza kaybı sorunu olabilir.

Kısa süreli hafıza kaybının nedenleri doğada oldukça çeşitlidir. Normalde hafıza kaybının kırk veya elli gibi, belli bir yaştan sonra yaşanması beklenmektedir. Bunun nedeni biz yaşlandıkça, vücudumuzun işleyişi yavaşlar ve belleğin verimli çalışması için gerekli hormonların üretimi azalır. İnsan sinir sisteminde bellek ile ilgili olaylar beynin “hipokampus” denilen bir alanında meydana gelmektedir. Beyne her yeni bilgi girişinde “dentat girus” denilen nöron hücreleri hipokampüste üretilmektedir.  Birincil bellek kaybı hakkında tartışılan teoriye göre, yeni alan oluşturmak için yeni üretilen dentat girus hücreleri eskileri ortadan kaldırmaktadır. Böylelikle daha eski hatıraları beyinden silmektedir. Böyle bir şeyin hem erkeklerde hem de kadınlar da olma olasılığı eşittir. Bu nedenle, kısa süreli hafıza kaybı riskinin her iki cinsiyette de aynı olduğu söylenmektedir.

Erkekler ve kadınlar her zaman beyinle ilgili alanlarda kendi üstünlüklerini kanıtlamak için çalışmışlardır ve argümanlar halen devam etmektedir. Cinsiyetlerin üstünlüğüne dair bu soğuk savaş uzun bir süredir devam etmektedir ve sonsuza kadar devam edebilir. Dolayısıyla, bu sorunun sonsuza kadar cevapsız kalması muhtemeldir.