Coriolis Etkisi Nedir?

Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.

Bilim 07.11.2015, 22:08 08.11.2015, 00:19
Coriolis Etkisi Nedir?

 Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.


Yandaki animasyondan da anlaşılacağı üzere, dönen bir platformun karşı tarafına doğru ilerlemeye çalışan bir bilya doğrusal bir hareket izlemez ve eğri çizerek hareketini tamamlar. Bu olay Coriolis etkisi yüzünden olur. Bilya, gitmek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır.

Yandaki resimde dünya doğuya doğru dönme hareketi yaparken, bu hareket hava ve su için kuzey yarımkürede saat yönü ile aynı yönde bir kıvrılmaya, güney yarım kürede ise saat yönünün tersi yönde bir kıvrılmaya yol açmaktadır. Bu etkiyi tropik rüzgar ve kasırgaların uydu fotoğraflarında kolaylıkla görebiliriz.

Hayatın içinden daha gerçekçi bir örnek vermek gerekirse, evimizde lavaboda su toplandığında bu suyun boşalırken soldan sağa doğru döndüğünü mutlaka küçüklüğümüzden beri gözlemlemişizdir. Soldan sağa doğru döner çünkü bizler kuzey yarımküredeyiz. Şayet güney yarımkürede aynı olayı gözlemleyecek olursak su sağdan sola dönecektir.

Coriolis etkisi pek çoğumuzun günlük yaşamda fark etmediği, gözlem etme gereği duymadığı bir etkidir. Ancak bu etki o kadar önemlidir ki, bazı sektörlerde hayati önem taşımaktadır. Uzaya fırlatılan bir füzenin veya bir mekiğin varış noktasına sağlıklı bir şekilde ulaşıp iniş yapabilmesi için Coriolis etkisinin de hesaplamalara dahil edilip yörüngelerinin ona göre tayin edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde milyonlarca dolarlık yatırımlar, bir sürü çaba ve araştırmalar uzay boşluğunda amacına ulaşamadan kaybolup gidecektir.

Profesyonel olarak keskin nişancı silahını kullanacak kişiler de yine Coriolis kuvvetinin fizikteki anlam ve önemini çok iyi bilirler ve hedeflerini tam olarak vurabilmek için silahları üzerinde bulunan bir ayar düğmesinden gerekli ayarlamaları yaparlar. Çünkü silahın namlusundan çıkan bir fişeğin hedefe ulaşması için kat ettiği yol kimi durumlarda 2-3km gibi muazzam değerlere çıkabilmektedir.Hal böyle olunca bu fişek namludan çıktıktan sonra doğrusal bir hareket izleyerek hedefe ulaşamayacak, Coriolis kuvvetinin etkisinde kalarak sağa / sola eğrisel hareket yaparak varış noktasına ulaşacaktır. Eğer gerekli ince hesaplamalar yapılmayıp fizik kuralları dikkate alınmazsa sonuç başarısız olacaktır.

Matematik ve fizik kurallarını mantıklı bir şekilde kavrayıp günlük yaşantımızda kullanabileceğimiz, bu kuralları avantaja çevirebileceğimiz ve farkındalığımızın en üst seviyede olacağı bir hayat diliyorum…

#dünya #bilim #Coriolis Etkisi Nedir? #Ekvator #Coriolis #Coriolis Etkisi #tropik rüzgar #Gaspard Coriolis
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 19 Nisan 2024
İmsak 04:38
Güneş 06:12
Öğle 13:08
İkindi 16:53
Akşam 19:55
Yatsı 21:22
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 32 87
2. Fenerbahçe 32 85
3. Trabzonspor 32 52
4. Beşiktaş 33 51
5. Rizespor 32 48
6. Başakşehir 32 46
7. Kasımpasa 32 46
8. Sivasspor 32 44
9. Antalyaspor 32 42
10. Alanyaspor 32 42
11. A.Demirspor 32 40
12. Samsunspor 32 38
13. Ankaragücü 33 37
14. Kayserispor 32 37
15. Konyaspor 32 36
16. Hatayspor 32 33
17. Gaziantep FK 32 31
18. Karagümrük 32 30
19. Pendikspor 32 30
20. İstanbulspor 32 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 30 68
2. Göztepe 30 60
3. Kocaelispor 30 52
4. Ahlatçı Çorum FK 30 52
5. Sakaryaspor 30 51
6. Bodrumspor 30 49
7. Boluspor 30 46
8. Bandırmaspor 30 46
9. Gençlerbirliği 30 44
10. Erzurumspor 30 41
11. Manisa FK 31 36
12. Keçiörengücü 30 36
13. Şanlıurfaspor 30 34
14. Ümraniye 30 34
15. Tuzlaspor 30 32
16. Adanaspor 30 32
17. Altay 31 15
18. Giresunspor 30 7
Takımlar O P
1. M.City 32 73
2. Arsenal 32 71
3. Liverpool 32 71
4. Aston Villa 33 63
5. Tottenham 32 60
6. Newcastle 32 50
7. M. United 32 50
8. West Ham United 33 48
9. Chelsea 31 47
10. Brighton 32 44
11. Wolves 32 43
12. Fulham 33 42
13. Bournemouth 32 42
14. Crystal Palace 32 33
15. Brentford 33 32
16. Everton 32 27
17. Nottingham Forest 33 26
18. Luton Town 33 25
19. Burnley 33 20
20. Sheffield United 32 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 31 78
2. Barcelona 31 70
3. Girona 31 65
4. Atletico Madrid 31 61
5. Athletic Bilbao 31 57
6. Real Sociedad 31 50
7. Valencia 31 47
8. Real Betis 31 45
9. Villarreal 31 39
10. Getafe 31 39
11. Osasuna 31 39
12. Las Palmas 31 37
13. Sevilla 31 34
14. Deportivo Alaves 31 32
15. Mallorca 31 31
16. Rayo Vallecano 31 31
17. Celta Vigo 31 28
18. Cadiz 31 25
19. Granada 31 17
20. Almeria 31 14