Coriolis Etkisi Nedir?

Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.

Bilim 07.11.2015, 22:08 08.11.2015, 00:19
Coriolis Etkisi Nedir?

 Dünya kendi etrafında yaklaşık olarak 1609 km/saat hız ile dönmektedir. Bu dönme hareketi dünya etrafındaki hava ve suyun hareketlerini de etkilemektedir. Bu etki fizikçiler tarafından Coriolis Etkisi olarak adlandırılır. “Coriolis” kelimesi 19. yüzyılda bu etkiyi bulan Fransız bilim adamı Gaspard Coriolis’’den gelmektedir.


Yandaki animasyondan da anlaşılacağı üzere, dönen bir platformun karşı tarafına doğru ilerlemeye çalışan bir bilya doğrusal bir hareket izlemez ve eğri çizerek hareketini tamamlar. Bu olay Coriolis etkisi yüzünden olur. Bilya, gitmek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır.

Yandaki resimde dünya doğuya doğru dönme hareketi yaparken, bu hareket hava ve su için kuzey yarımkürede saat yönü ile aynı yönde bir kıvrılmaya, güney yarım kürede ise saat yönünün tersi yönde bir kıvrılmaya yol açmaktadır. Bu etkiyi tropik rüzgar ve kasırgaların uydu fotoğraflarında kolaylıkla görebiliriz.

Hayatın içinden daha gerçekçi bir örnek vermek gerekirse, evimizde lavaboda su toplandığında bu suyun boşalırken soldan sağa doğru döndüğünü mutlaka küçüklüğümüzden beri gözlemlemişizdir. Soldan sağa doğru döner çünkü bizler kuzey yarımküredeyiz. Şayet güney yarımkürede aynı olayı gözlemleyecek olursak su sağdan sola dönecektir.

Coriolis etkisi pek çoğumuzun günlük yaşamda fark etmediği, gözlem etme gereği duymadığı bir etkidir. Ancak bu etki o kadar önemlidir ki, bazı sektörlerde hayati önem taşımaktadır. Uzaya fırlatılan bir füzenin veya bir mekiğin varış noktasına sağlıklı bir şekilde ulaşıp iniş yapabilmesi için Coriolis etkisinin de hesaplamalara dahil edilip yörüngelerinin ona göre tayin edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde milyonlarca dolarlık yatırımlar, bir sürü çaba ve araştırmalar uzay boşluğunda amacına ulaşamadan kaybolup gidecektir.

Profesyonel olarak keskin nişancı silahını kullanacak kişiler de yine Coriolis kuvvetinin fizikteki anlam ve önemini çok iyi bilirler ve hedeflerini tam olarak vurabilmek için silahları üzerinde bulunan bir ayar düğmesinden gerekli ayarlamaları yaparlar. Çünkü silahın namlusundan çıkan bir fişeğin hedefe ulaşması için kat ettiği yol kimi durumlarda 2-3km gibi muazzam değerlere çıkabilmektedir.Hal böyle olunca bu fişek namludan çıktıktan sonra doğrusal bir hareket izleyerek hedefe ulaşamayacak, Coriolis kuvvetinin etkisinde kalarak sağa / sola eğrisel hareket yaparak varış noktasına ulaşacaktır. Eğer gerekli ince hesaplamalar yapılmayıp fizik kuralları dikkate alınmazsa sonuç başarısız olacaktır.

Matematik ve fizik kurallarını mantıklı bir şekilde kavrayıp günlük yaşantımızda kullanabileceğimiz, bu kuralları avantaja çevirebileceğimiz ve farkındalığımızın en üst seviyede olacağı bir hayat diliyorum…

#dünya #bilim #Coriolis Etkisi Nedir? #Ekvator #Coriolis #Coriolis Etkisi #tropik rüzgar #Gaspard Coriolis
Yorumlar (0)
15
açık
Günün Anketi Tümü
En Çok Sevdiğiniz Renk Hangisi?
Namaz Vakti 30 Nisan 2024
İmsak 04:18
Güneş 05:56
Öğle 13:06
İkindi 16:57
Akşam 20:06
Yatsı 21:38
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 34 93
2. Fenerbahçe 34 89
3. Trabzonspor 34 58
4. Başakşehir 34 52
5. Beşiktaş 34 51
6. Kasımpasa 34 49
7. Rizespor 34 49
8. Alanyaspor 34 48
9. Sivasspor 34 48
10. Antalyaspor 34 45
11. A.Demirspor 34 41
12. Kayserispor 34 40
13. Samsunspor 34 39
14. Ankaragücü 34 38
15. Karagümrük 34 36
16. Konyaspor 34 36
17. Gaziantep FK 34 34
18. Hatayspor 34 33
19. Pendikspor 34 30
20. İstanbulspor 34 16
Takımlar O P
1. Eyüpspor 32 72
2. Göztepe 32 66
3. Sakaryaspor 32 57
4. Kocaelispor 32 55
5. Ahlatçı Çorum FK 32 55
6. Bodrumspor 32 53
7. Boluspor 32 50
8. Bandırmaspor 32 47
9. Gençlerbirliği 32 47
10. Erzurumspor 32 44
11. Keçiörengücü 32 39
12. Manisa FK 32 37
13. Ümraniye 32 37
14. Şanlıurfaspor 32 34
15. Tuzlaspor 32 34
16. Adanaspor 32 33
17. Altay 32 15
18. Giresunspor 32 7
Takımlar O P
1. Arsenal 35 80
2. M.City 34 79
3. Liverpool 35 75
4. Aston Villa 35 67
5. Tottenham 33 60
6. M. United 34 54
7. Newcastle 34 53
8. West Ham United 35 49
9. Chelsea 33 48
10. Bournemouth 35 48
11. Wolves 35 46
12. Brighton 34 44
13. Fulham 35 43
14. Crystal Palace 35 40
15. Everton 35 36
16. Brentford 35 35
17. Nottingham Forest 35 26
18. Luton Town 35 25
19. Burnley 35 24
20. Sheffield United 35 16
Takımlar O P
1. Real Madrid 33 84
2. Barcelona 33 73
3. Girona 33 71
4. Atletico Madrid 33 64
5. Athletic Bilbao 33 58
6. Real Sociedad 33 51
7. Real Betis 33 49
8. Valencia 33 47
9. Villarreal 33 45
10. Getafe 33 43
11. Osasuna 33 39
12. Deportivo Alaves 33 38
13. Sevilla 33 38
14. Las Palmas 33 37
15. Rayo Vallecano 33 34
16. Mallorca 33 32
17. Celta Vigo 33 31
18. Cadiz 33 26
19. Granada 33 21
20. Almeria 33 14