Bulaşık Makinasının icadı...

Bulaşık makinesi, evlerde bulaşıkları daha hızlı ve ekonomik olarak yıkamak, yaşam standardını arttırmak için üretilmiş bir makinedir. Patenti 1880 yılında Joel Houghton tarafından alınmıştır. 

İlk mekanik bulaşık makinesine ait olan patent, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1850 yılında Joel Houghton'a verilmiştir. Houghton'ın patenti, el ile çalıştırılan ahşap bir makineyi tarif eder. Makine, kullanıcısının bir eli ile makinenin kolunu çevirirken diğer eli ile bulaşıkların üzerine su sırpması yöntemi ile çalışmaktaydı. Bu alet hem yavaştı hem de sağlam değildi. Houghton'ın makinesine büyük ölçüde benzeyen bir diğer patent ise 1865 yılında L.A. Alexander'a verildi.

El ile çalıştırılan ve önceki örneklerine göre daha sağlam olan ilk bulaşık makinesinin patenti ise 1886 yılında Josephine Cochrane'a verildi ve makine, 1893 yılında Chicago World's Fuarı'nda sergilendi. Cochrane zengin birisiydi ve bulaşıkları hiçbir zaman kendisi yıkamazdı. Söylentilere göre Cochrane'ın bulaşık makinesini icat etmesinin ardındaki hikaye, hizmetçilerinin porselenleri temizlerken onlara zarar vermesidir.

İngiltere'de William Howard Livens, evde kullanmaya uygun küçük bir bulaşık makinesini 1924 yılında icat etti. Üretilen ilk modern bulaşık makinesi olma özelliğine sahip olan bu alet, günümüzde kullanılan bulaşık makinelerinin de atasıdır. Makinenin önünde bir kapak, içerisinde ise kirli bulaşıkların yerleştirildiği raflar ve dönen bir su fışkırtma mekanizması yer alıyordu. 1940 yılında ise makineye içerisindeki bulaşıkları kurulamayı sağlayan bazı elementler bile eklenmişti. Bu bulaşık makinesinin icat edildiği yıllarda aynı zamanda evlerde kalıcı borulama ve su sistemleri de yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştı.

Tüm bunlara rağmen Liven'in tasarımı ticari bir başarı yakalayamadı. Bulaşık makineleri II. Dünya Savaşı'ndan sonra 1950li yıllarda ticari başarı yakalamayı başardı ancak o zaman bile sadece zenginlerin satın aldığı bir ürün olarak görülüyordu. İlk zamanlarında bulaşık makineleri bağımsız ve taşınabilir ürünler olarak satılırken daha sonra duvardan duvara mutfak tezgahlarının ve standart yüksekliğe sahip mutfak dolaplarının yaygınlaşması ile birlikte standart boyutlara sahip bulaşık makinelerinin de yaygın olarak satışı başlamış oldu.

1970lere gelindiğinde bulaşık makinesi, Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da yaygın olarak kullanılmaya başlandı. 2012 yılında yapılan bir araştırma, Birleşik Devletler'de ve Almanya'daki evlerin %75'inde bulaşık makinelerinin kullanıldığını gösterdi.

KISACA HİKAYESİ
Cochrane yemek partilerine sık sık ev sahipliği yapan zengin bir kadındı. Kendisi hiçbir zaman bulaşık yıkamazdı. Bunu onun yerine yapan hizmetçilere sahipti fakat hiçbir bulaşığı kırmadan bu işi daha hızlı yapabilecek bir makine olmasını istedi. Hiç kimse bunun gibi bir makine icat etmedi. Böylece o da bunu kendisi yaptı. “Eğer hiç kimse bir bulaşık makinesi icat etmiyorsa,o halde bende bunu kendi başıma yapacağım!” diye bağırdığı söylenmektedir. İlk önce bulaşıkların boyutlarını ölçtü. Daha sonra tel bölmeleri yaptı,her biri özellikle tabakların,fincanların ya da çay tabaklarının uyacağı şekilde tasarlandı. Bölmeler düz yüzeyleri bakır kazan içerisine itecek bir tekerlek içine yerleştirildi. Motor,sıcak sabunlu su kazanın dibinden yukarıya fışkırırken ve bulaşıkların üzerine düşerken, tekerleği döndürüyordu. Arkadaşları bu durumdan çok etkilenmişlerdi,onlar için de birer bulaşık makinesi yaptı ve ona “Cochrane Bulaşık Makinesi” ismini koydular.

Bu isim yayıldı ve kısa süre içinde Illinois’deki restoran ve otellerden bulaşık makinesi yapması için istekler almaya başladı. Yaptığı makinenin patentini aldı ve üretmeye başladı. 1893’te Chicago’daki Dünya Kolomb Fuarı'nda icadını gösterdi ve “çalışabilirliğindeki dayanıklılık ve uyumda en iyi mekanik yapım” ödülünü kazandı. WhirlPool Şirketi tarafından yapılan KitchenAid araç gereçlerinin bir parçası haline gelen Garis-Cohcrane Üretim Şirketi 'ni başlattı.